หนังสือเล่มนี้ชี้ให้เห็นความคิดกระแสหลักที่ครอบงำสังคมไทยตลอดระยะเวลาหนึ่งศตวรรษที่ผ่านมา สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงมีส่วนสำคัญในการสถาปนาขึ้น พระดำริสำคัญหลายประการของพระองค์ได้รับการสืบทอดโดยปัญญาชนรุ่นหลัง แม้ว่าพระดำริอีกหลายประการจะได้รับการละเลยหรือได้รับการปรับเปลี่ยนเพื่อตอบสนองต่อบริบทหรือเงื่อนไขแวดล้อมที่เปลี่ยนไป